Katerina Zafeiropoulou

Eyewitnesses

The Eyewitnesses, by Katerina Zafeiropoulou, and the Question of Time.

With a title directly referring to the sense of the observer and the participant, to the sense of the person that has a direct perception of the fact, Katerina Zafeiropoulou tries, on the one hand, to specify the sense of time, as a moment or a process, and, on the other hand, to wonder about something deeper: about the relationship of time and matter, and in this case, time’s relationship with the flesh: with the human body.

By the first look at her work one sees clearly her position. It is about the human being, and therefore, is flesh just flesh or the prison of the soul?

Possibly prolonging her thought, I would say that the question asked by similar narrations, which recount the relationship of flesh and time, is the simultaneous negotiation of the flesh with the immaterial, the soul or the spirit, something not easily judged. Don’t we always gather the conclusion that weariness is at the expense of matter?

It is not always about the lamentation for weariness, but in the case of “Eyewitnesses”, probably because of the mutual penetration, for the components in the binomials flesh- spirit, soul – soullessness.

Furthermore, does the constant struggle between owning and being owned mean to own or being owned by a body?

Janne Saville, for example, draws on her body, the one that has, but does not want to have (is not “allowed” to have); Richard Billingham, instead of drawing, photographs his family for years, a family, whose existential necessities are directly and decisively defined by the fact, that they are just carriers of a biologically alive body. Finally, the examples of Lusian Freud, Louise Bourgeois and Francis Bacon- to mention only some of the artists, who insisted in passion, experiences, alienation, fear and pain- imperatively raise the issue of the relationship between owning and being owned by a body.  

In an era of intellectual chaos, Katerina Zafeiropoulou chose to present the human body, in a way that, although it automatically constitutes the symbol of our shattered world, it is also the field of contradiction between matter and time. The white support placed upon the feminine body has started to suffer along with the weariness of matter.

Headless bodies, literally faceless and defeated by time, show themselves in an obviously provocative way. They are not content with the regular spectators of their drama; they pursue the spectator’s eye. And they pursue it through good paintings, through materials that contract a great variety of similar technical formulations, which end up in a stage, a little before the achievement of the personal. It is a matter of time that Katerina Zafeiropoulou reaches her own personal plastic arts formulation, since she proves that she has solid and correct basis, a very good technical grounding and, the most important of all, knows how to manage all the equipment of her artistic repertory.

After all, who will comment on the issue of being owned by the body? The spectators or the eyewitnesses? The spectator is the final receiver of the bidirectional relationship of the witness, who participates in the incident and the process of defeat, while in front of him unfolds the drama, developed by the image. What’s left is for him to decide whether he will be the witness, the sufferer or both, which is the most normal.

Because eyewitnesses, people that have lowered their eyes to the triumph of time, the triumph of natural determinism, look neither the spectator, nor look away from the incidents. They are silent faces, who kept from their ancestors, the Fagiums and the sorrow and from W. Blake’s pictures their position in the picture.

Thessaloniki, 23 – 03 – 2010

Harris Savvopoulos, Art Critic and Historian

Οι Αυτόπτες  Μάρτυρες της Κατερίνας Ζαφειροπούλου και το ζήτημα του χρόνου.

Με έναν τίτλο που παραπέμπει άμεσα στην έννοια του παρατηρητή, του συμμέτοχου, του έχοντος την άμεση αντίληψη του γεγονότος, η Κατερίνα Ζαφειροπούλου προσπαθεί να κατονομάσει αφενός την έννοια του χρόνου, σαν στιγμή ή  διαδικασία και αφετέρου να αναρωτηθεί για κάτι βαθύτερο. Για τη σχέση του χρόνου με την ύλη, στην προκειμένη περίπτωση με τη σάρκα:  με το ανθρώπινο σώμα.

Με την πρώτη ματιά στο έργο γίνεται εμφανής η θέση της.  Πρόκειται για τον άνθρωπο και επομένως η σάρκα είναι μόνο σάρκα ή η σάρκα είναι η φυλακή της ψυχής;

Θα έλεγα, προεκτείνοντας ίσως τη σκέψη της, το ζήτημα που τίθεται από παρόμοιες αφηγήσεις, οι οποίες εξιστορούν τη σχέση της σάρκας με το χρόνο η ταυτόχρονη διαπραγμάτευση της σάρκας με το άυλο, την ψυχή ή το πνεύμα, δεν είναι εκείνο που εύκολα δικάζουμε. Δεν είναι πάντα το συμπέρασμα ότι η φθορά είναι σε βάρος της ύλης;

Δεν έχουμε όμως να κάνουμε με πάντα με το θρήνο για τη φθαρτότητα, αλλά στην περίπτωση των «Αυτοπτών Μαρτύρων» ενδεχομένως για την αλληλοδιείσδυση μεταξύ τους, των συστατικών μερών στα διώνυμα σάρκα – πνεύμα, ψυχή – άψυχο.

Η διαρκής πάλη επίσης, ανάμεσα στο κατέχω και κατέχομαι από ένα σώμα, να σημαίνει άραγε να κατέχεις ή να κατέχεσαι από ένα σώμα;

Η Janne Saville, για παράδειγμα, σχεδιάζει επάνω στο σώμα της εκείνο έχει και δεν θέλει να το έχει (δεν «επιτρέπεται» να το έχει), ο Richard Billingham, αντί να ζωγραφίζει φωτογραφίζει, την οικογένειά του επί χρόνια, μια οικογένεια που οι υπαρξιακές της ανάγκες προσδιορίζονται άμεσα και καθοριστικά από το γεγονός ότι απλά είναι φορείς ενός σώματος βιολογικά ζωντανού. Και τέλος, τα παραδείγματα του Lusian  Freud, της Louise Bourgeois και του Francis Bacon για να αναφέρουμε μόνο μερικούς καλλιτέχνες που στάθηκαν στο πάθος, το βίωμα, τη φθορά, την αποξένωση, το φόβο και τον πόνο, και οι οποίοι θέτουν επιτακτικά το ζήτημα των σχέσεων του έχω και κατέχομαι από ένα σώμα.  

Σε μια εποχή πνευματικού χάους, η Κατερίνα Ζαφειροπούλου, επέλεξε να παρουσιάσει το ανθρώπινο σώμα, με ένα τρόπο που ενώ καθίσταται αυτόματα σύμβολο του θρυμματισμένου μας κόσμου, είναι το        πεδίο αντιπαράθεσης της ύλης με το χρόνο. Το λευκό υποστήριγμα, που επάνω του τοποθετεί το γυναικείο σώμα, έχει αρχίσει να συμπάσχει με τη φθορά της ύλης.

Σώματα χωρίς κεφαλή, κυριολεκτικά απρόσωπα ηττημένα από το χρόνο,

επιδεικνύουν εαυτούς με τρόπο εμφανώς προκλητικό. Δεν τους αρκούν 

οι μόνιμοι θεατές του δράματός τους, επιζητούν και το βλέμμα του θεατή. Και το επιζητούν μέσα από μια καλή ζωγραφική, μέσα από ματιέρες που συναιρούν μεγάλη γκάμα αντίστοιχων τεχνικών διατυπώσεων και οι οποίες καταλήγουν σε ένα στάδιο, λίγο πριν την κατάκτηση του προσωπικού. Είναι θέμα χρόνου, ώστε η Ζαφειροπούλου να φτάσει στη δικά της προσωπική εικαστική διατύπωση, εφόσον αποδεικνύει ότι έχει στέρεες και σωστές βάσεις, πολύ καλή τεχνική κατάρτιση και πιο σημαντικό από όλα, γνωρίζει να διαχειρίζεται όλα τα εφόδια του εικαστικού της ρεπερτορίου.

Τελικά ποιος είναι εκείνος που σχολιάζει το ζήτημα του κατέχομαι από τη σάρκα; Οι θεατές ή οι αυτόπτες μάρτυρες;

Ο θεατής είναι ο τελικός αποδέκτης της αμφίδρομης σχέσης του μάρτυρα που συμμετέχει στο συμβάν, τη διαδικασία της ήττας αφού μπροστά του εκτυλίσσεται όλο το δράμα των σχέσεων που αναπτύσσει η εικόνα. Μένει να επιλέξει αν θα είναι ο μάρτυρας ή ο παθών. Ή και τα δύο που είναι περισσότερο φυσιολογικό.

Γιατί οι αυτόπτες μάρτυρες, πρόσωπα που έχουν υποστείλει το βλέμμα τους στο θρίαμβο του χρόνου, της φυσικής νομοτέλειας, δεν κοιτάζουν το θεατή, αλλά ούτε και αποστρέφουν το βλέμμα από διαδραματιζόμενα. Είναι σιωπηλά πρόσωπα, που κράτησαν από τους πρόγονους τους τα Φαγιούμ τη θλίψη και από τις εικόνες του W. Blake τη θέση τους μέσα στην εικόνα.

Θεσσαλονίκη 23 – 03 – 2010

Χάρης  Σαββόπουλος, Κριτικός και Ιστορικός Τέχνης

Η συμπαράταξη πορτρέτων και σωμάτων στην ίδια επιφάνεια κάτω από το πέπλο μιας θολής ατμόσφαιρας είναι ίσως η πιο καθαρή απεικόνιση μιας βαθύτερης δυσκολίας : της δυσκολίας να συνευρεθεί σε μία ενιαία και αδιαίρετη οντότητα το πρόσωπο και το σώμα. Τα πορτραίτα αγνώστων προσώπων λειτουργούν ως σιωπηλοί παρατηρητές-μάρτυρες. Άλλοτε  αδιαφορούν και με κλειστά βλέφαρα υποδηλώνουν ένα βλέμμα στραμμένο προς την εσωτερική πραγματικότητα η οποία, είναι την ίδια στιγμή, το αίνιγμα με το οποίο έρχομαι συχνά αντιμέτωπη. Ο χρόνος, η τραγικότητα της μετάβασης και η φθορά της ύλης είναι το κυρίαρχο θέμα  στο οποίο καταλήγει η ζωγραφική μου διατύπωση. Η διαδικασία με την οποία κλιμακώνεται η ζωγραφική μου πράξη περνάει από τα εξής στάδια : Γέννηση, ενηλικίωση και σταδιακή φθορά. Μέσα από μία συχνά βίαιη και μακρά σύγκρουση με τον καμβά, τα ίχνη που παραμένουν στα κατώτερα επίπεδα είναι αυτά που επιδιώκουν αναγνώριση και ανάδειξη.

Το όχημα το οποίο μεταφέρει όλο αυτό το φορτίο, είναι το ανθρώπινο σώμα, μια φόρμα με εξέχουσα θέση και τεράστια διαδρομή στην Ιστορία της Τέχνης. Η επιλογή μου να μεταβιβάσω τέτοιες ευθύνες στο ανθρώπινο σώμα προκύπτει από μια βαθύτερη αναγκαιότητα για χαρτογράφηση της ανθρώπινης υπόστασης με άξονα τους εξωγενής και εσωγενής παράγοντες που την περιβάλλουν.

Το σώμα έχει αναλάβει το δύσκολο ρόλο να μεταφέρει την ιστορία μας στον χρόνο. Νεανικό ή γερασμένο, ερωτικό ή ανέραστο, υγιές ή άρρωστο, εστία υπερηφάνιας ή ντροπής, το σώμα είναι ο καθρέφτης των εμπειριών μας. Είναι το απόλυτο όχημα που μας οδηγεί στην ηδονή αλλά και στον πόνο, στην ευεξία αλλά και στην ασθένεια, στη νεανική παντοδυναμία αλλά και στην αναπόφευκτη φθορά.